Inwoners- en overheidsparticipatie in Eindhoven

Inwoners, bedrijven, kennisinstellingen en de overheid die samen aan de slag gaan, hebben al veel moois opgeleverd. Brainport is bijvoorbeeld een uitkomst van een samenwerking tussen het bedrijfsleven, de overheid en kennisinstellingen, maar het werkt ook op buurtniveau. In Oud-Woensel werd bijvoorbeeld een sloopterrein omgetoverd tot een mooie, groene ontmoetingsplek. Inwoners maakten hier samen met de gemeente een plan voor. Het idee is dat we met participatie altijd samen iets voor de stad doen. Want samen kom je verder dan alleen.

Maar Eindhoven groeit, de rol van gemeente verandert en inwoners zoeken naar nieuwe manieren om hun mening te verkondigen. En als we de verschillende belangen goed willen blijven afwegen, moeten we ons beleid aanpassen. We hebben daarom in 2021 de Nota Inwoners- en Overheidsparticipatie gemaakt.

In de nota staan drie uitgangspunten voor goede participatie: doelgericht maatwerk, bewust gesprek en energie en vernieuwing. Wat die uitgangspunten precies inhouden, zie je in de onderstaande video Nota Inwoners- en Overheidsparticipatie.

Doelgericht maatwerk gaat over duidelijke afspraken en verwachtingen. In de twee Eindhovense buurten Hemelrijken en Gildebuurt heeft de gemeente bijvoorbeeld €50.000,- beschikbaar gesteld voor inwoners, die ze zelf mogen verdelen. Dat vraagt om andere afspraken en verantwoordelijkheden dan bijvoorbeeld de herinrichting van een straat, waar de gemeente zelf de kaders bepaalt en rekening moet houden met verschillende aspecten, zoals verkeersveiligheid.

Bewust gesprek betekent dat alle Eindhovenaren mee moeten kunnen doen, en niet alleen degenen die het hardst roepen. Bij het opstellen van het preventief jeugdbeleid is bijvoorbeeld duidelijk geluisterd naar de behoeften van jongeren. Dat gebeurde onder andere door met Jong040 en de Jeugdraad te praten, en slim gebruik te maken van sociale media, maar ook door de jongeren op te zoeken in de wijken.

Het laatste uitgangspunt, energie en vernieuwing, gaat over het gebruikmaken van nieuwe, innovatieve vormen van participatie. Bij de herinrichting van het Stadhuisplein hebben we bijvoorbeeld verschillende vormen van participatie gebruikt. We hebben sociale media en het Digipanel ingezet en inwoners van verschillende wijken op een laagdrempelige manier naar hun mening gevraagd. Zo konden we ook doelgroepen bereiken die normaal minder van zich laten horen. Op die manier hebben er zo’n 5000 mensen meegedacht over dit project.

Je kunt ook de hele nota lezen: 

Eindhoven trekt veel inwoners en ondernemers aan die in de stad willen wonen en werken. Dit vraagt om het bouwen van meer woningen in een hoger tempo. Nieuwe ontwikkelingen hebben invloed op de stad en haar bewoners. Daarom betrekken de gemeente en ontwikkelaars, de omgeving bij hun plannen.

In de praktijk zien we dat het steeds lastiger wordt om alle uiteenlopende belangen te verenigen. Er is behoefte aan procesafspraken en duidelijke spelregels om die belangenafweging te kunnen maken. De gemeente heeft samen met raadsleden, ontwikkelaars, belangenorganisaties en bewonersorganisaties materialen ontwikkeld die initiatiefnemers helpen om het participatieproces vorm te geven. Je vindt de bestanden hieronder, na het kopje "Hulpmiddelen bij het organiseren van participatie".

Voor je begint

• Quickscan Participatie: 
  Bekijk wat de impact van jouw initiatief op de omgeving is. Dit geeft richting aan de omvang van de te organiseren participatie.
• Wegwijzer participatie: alle hulpmiddelen op een rijtje
  Bekijk welke middelen er voor je beschikbaar zijn in de verschillende stappen die je zet in een participatieproces. 
• Tips voor een helder participatieproces
  Een participatieproces verloopt soepeler als helder is wat de kaders en rollen zijn. Maar ook als duidelijk is wat er met de inbreng gebeurt. 

Tijdens de participatie

• Participatieplan: alle ingrediënten
  Beschrijft alle ingrediënten die je nodig hebt voor een zorgvuldig participatieplan.

Achteraf of tijdens

• Participatieverslag - alle resultaten
  Beschrijft hoe je bij een vervolgstap voor je initiatief zichtbaar maakt wat je wel en niet hebt gedaan met de opbrengst van je participatieproces.

Beoordelen van de participatie

• Participatiebeleid Omgevingswet
  Is gericht op de gemeente, maar geeft ook een handvat aan andere initiatiefnemers.

Hulpmiddelen bij het organiseren van participatie

Als je in Eindhoven woont, word je op verschillende momenten en manieren gevraagd om mee te denken. Bijvoorbeeld in een van de projecten, via de Inwonersenquête of het Digipanel. Heb je zelf een idee voor je buurt of voor de hele stad? Kijk dan bij de subsidies of op de pagina Actief zijn en meedenken.

In verband met de Omgevingswet wordt participatie na 1 januari 2024 extra belangrijk bij de aanvraag van een omgevingsvergunning. Meer informatie vind je op de pagina Participatie bij bouwplannen en initiatieven.